Сяргея Брушко

Фатаграфія па сутнасці сваёй — тэхналогія фіксацыі мінулага. Усё, што сфатаграфавалі, зменіцца праз кароткі прамежак часу, толькі здымак захавае памяць пра момант, калі націснулі на кнопку фотаапарата. З дапамогай фатаграфіі лёгка распавесці пра тое, як вы правялі адпачынак, адзначылі дзень нараджэння ці карпаратыў. Але зрабіць фотарасказ пра тое, як у цэнтры Еўропы зараджалася новая краіна, — складана. Для гэтага мала правільнай кампазіцыі кадра — патрэбная здольнасць цвяроза ацэньваць маштаб падзей, адчуваць і разумець час.
У аснову кнігі «Змена» ляглі фотаздымкі, зробленыя Сяргеем Брушко ў перыяд з 1988 па 1994 год: ад росквіту галоснасці ў СССР і да першых прэзідэнцкіх выбараў у Рэспубліцы Беларусь. Гэта турбулентны і няпросты час, калі год жыцця даваў пяць гадоў досведу, калі абставіны прымушалі здзяйсняць учынкі, на якія наўрад ці мы адважыліся б цяпер. Менавіта тыя гістарычныя падзеі сталі пралогам цяперашняй беларускай дзяржаўнасці. Забыцца, як выглядала Беларусь у тую эпоху, як жыло грамадства і з якімі праблемамі сутыкаліся людзі кожны дзень, было б няправільна.
"Змена", мабыць, найлепшае слова ў беларускай мове, якое апісвае гістарычны адрэзак 1980-х–пачатку 1990-х, якое спалучае ў сабе сплаў значэнняў «перамена», «змяненне» і «працоўная змена». Сяргей Брушко, здымаючы ў перыяд станаўлення Беларусі як незалежнай краіны, усведамляў важнасць тых падзей. Ён умеў аналізаваць тое, што адбываецца пры здымцы, і ўжо падчас працы разумеў, што хацеў бы выказаць сваімі працамі. Напэўна, таму ён быў не самым шустрым фатографам падчас стварэння рэпартажаў, але займаў нетрывіяльныя кропкі для здымкі, што і дапамагло перадаць "посмак" тых падзей. У 1988 годзе, калі ён пачаў працаваць фотакарэспандэнтам у газеце "Чырвоная змена", у СССР абвясцілі курс на галоснасць, які даў магчымасць фатаграфаваць на вуліцах гарадоў. Чалавек з фотаапаратам на вуліцы ўсё яшчэ выклікаў недавер, але пасведчанне з надпісам «прэса» магло зберагчы плёнку ад засвечвання міліцыяй, а фатографа ад абвінавачванняў у спробах падрыву сацыялістычнага ладу. Менавіта гэтае невялікае паслабленне, якое прыйшло на хвалі гарбачоўскай перабудовы, давала яму магчымасць зафіксаваць, як прыходзіла ў заняпад адна сістэма і на яе месцы з'яўлялася зусім новая. Галоўным героем прац бацькі быў звычайны чалавек у пераломны момант гісторыі. Праз яго, нібы праз правадніка, Сяргей Брушко распавядае пра цяжкасці: набірае моц эканамічны крызіс, руйнуецца дзяржаўная сістэма, нагадваюць пра сябе наступствы аварыі на ЧАЭС. Кажуць, фотажурналістыка не можа быць аб'ектыўнай. Магчыма, і так, але, калі глядзіш на здымкі бацькі, можаш адчуць іх унутраную сілу і неабыякавасць да герояў, а гэта, напэўна, куды больш важныя рэчы, чым бесстароннасць у выяўленні.
Для мяне Сяргей Брушко застанецца ў першую чаргу татам. Нягледзячы на асабістае стаўленне, я ўсведамляю значнасць яго прац. Творчасць бацькі — сімбіёз мастацтва і гісторыі, які пакінуў партрэт краіны, што толькі з'явілася, і часам нам варта вяртацца і разглядаць яго для таго, каб зразумець, як мы змяніліся і наколькі пасталелі за гэты час.
Змiцер Брушко, фатограф, сын Сяргея Брушко

Больш падрабязна аб праекце і пра аўтара вы можаце прачытаць па спасылках:
Фантастические снимки Минска и Беларуси. Этот фотоальбом вам точно нужно купить – сами посмотрите

«Это кухня гласности». Развал БССР и рождение Беларуси — в фотографиях Сергея Брушко

Выходзіць кніга фатографа, чые здымкі з 90-х дагэтуль лічацца экстрэмісцкімі

Аб выданні

памер: 17х24 см,
вокладка: цвёрдая, чорны тэкстыль
Колькасць старонак: 224
Наклад: 600 асобнікаў.
Беларуская, руская и ангельская мовы.
Форма распаўсюду: самавываз з пункта распаўсюджвання ў Мінску або адпраўка поштай за кошт пакупніка.

Адным з тых, хто ствараў беларускі фоталетапіс ў гістарычны перыяд 80−90-х гадоў, быў Сяргей Брушко. Рука пацягнулася дадаць да слова «ствараў» прыслоўе «непрадузята», але гэта было памылкай. Вядома, камера Сяргея была абыякавай, але сам ён — ніколі. Па-сутнасці, у аснове яго метаду — запал. Кожны чорна-белы кадр — нібы ад заснавальнікаў Magnum: пазбаўлены упрыгожвальніцтваў, смелы, не які баіцца адкрытых эмоцый. Калі, працуючы рэдактарам у газеце «Імя» я атрымліваў фатаграфіі ад Сяргея, адно і тое ж пытанне вісеў над сталом: ад чаго адмовіцца? Кожны рэпартаж — завершаная гісторыя; кожны партрэт — характар; у кожным кадры — эпоха. І гэта не пафас, проста і яму, і ўсім нам, выпала такое час — гістарычнага пералому, у якім усё важна. І пасля Сяргея застаўся надзвычайны набор дакументаў, які фіксуе беларускі перыяд канца мінулага стагоддзя.

Мікалай Халезін, арт-дырэктар Беларускага Свабоднага тэатра

Пісаць пра бацькоў і лёгка, і складана. Складана, таму што лёгка быць абвінавачаным ў прадузятасці і суб'ектыўнасці. І па гэтай жа прычыне лёгка, таму што суб'ектыўнасць у ;дадзеным выпадку становіцца вышэйшай формай аб'ектыўнасці — нястрымнай дзіцячай любоўю. Я захапляюся фотаздымкамі свайго бацькі. Захапляюся нястрымна і горда. Разглядаючы фатаграфіі, якім ужо больш за 20 гадоў, я, сам фатограф, зноў і зноў шукаю для сябе адказ на гэтае пытанне — як ён так змог? Як у яго атрымлівалася — здымаць не проста людзей, а цэлыя гісторыі гэтых людзей, якія можна прачытаць па яго фатаграфіях?

Перабіраючы фатаграфіі бацькі канца 80-х– пачатку 90-х, я зразумеў, што перада мной эпоха — дзіўная, фантастычная эпоха, якая паказвае самую розную Беларусь. Спачатку мы хацелі проста ўзяць некалькі каментароў пра той час, але нашы суразмоўцы ўзгадвалі яго з такім захапленнем і атхненнем, што нам захацелася пачуць больш. Валянцін Акудовіч, Уладзімір Колас, Мікалай Халезін, Анатоль Гуляеў, Андрэй Вардамацкі, Валерыя Касцюгова — усе нашы суразмоўцы распавядалі пра той час так, што станавілася бясконца зайздросна. Яны жылі ў той час, яны бачылі усё на свае вочы, а галоўнае, удзельнічалі і стваралі гэты час! І мы вырашылі запісаць ўсе гэтыя апавяданні, не спрабуючы шукаць нейкай адной праўды. Нам проста хацелася зразумець: які была тая Беларусь канца 80-х гадоў. І можа быць, зразумець, што адбылося потым.

Асабіста для мяне гэтая кніга-альбом — працяглая да гэтага часу размова з бацькам. Таму што нічога на самай справе не канчаецца, яно застаецца ў нас.

Зміцер Брушко, сын Сяргея Брушко.